Εξαμηνιαίες Μεταπτυχιακές Εργασίες




Μεταπτυχιακές Εξαμηνιαίες Εργασίες 
Παραδειγματικές περιπτώσεις μελέτης 
από το χωριό Μελίβοια



Μεταπτυχιακή Εργασία 'Α εξαμήνου
μάθημα: Συλλογική Μνήμη και Ταυτότητες 


Προφορική Ιστορία και Συλλογική Μνήμη

Η παραδειγματική περίπτωση 
του γιατρού Γρηγορίου Παπαλεξανδρή 





                                                                   Πρόλογος

Η παρούσα εργασία προέκυψε με προτροπή της καθηγήτριας Λαογραφίας στο Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων, κυρία Κωνσταντίνα Μπάδα, την οποία και ευχαριστώ θερμά. Η εν λόγω εργασία επιτεύχθηκε στα πλαίσια του Μεταπτυχιακού προγράμματος του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, με τίτλο Νεότερη και Σύγχρονη Ελληνική Κοινωνία: Ιστορία - Λαϊκός Πολιτισμός, στην κατεύθυνση του Λαϊκού Πολιτισμού.
    Το θέμα πραγμάτευσης της ανά χείρας εργασίας είναι διττό. Το πρώτο μέρος της εργασίας αφορά στη θεωρητική μελέτη της συλλογικής μνήμης,  στο βαθμό που η έννοια αυτή αποτέλεσε σημαντικό θέμα διερεύνησης στα πλαίσια των ανθρωπιστικών σπουδών. Στην πορεία της μελέτης της, με πρωτεργάτη το Γάλλο επιστήμονα Maurice Halbwachs, η μνήμη ήρθε σε επαφή με ένα πλήθος διαφορετικών επιστημών οι οποίες χρησιμοποίησαν την τελευταία και της έδωσαν μία ιδιαίτερη θέση στην σπουδή των κοινωνιών. Η μελέτη της μνήμης, βέβαια, προκύπτει κατά κύριο λόγο μέσω τον αφηγήσεων των ατόμων και κατ’ επέκταση μέσο της προφορικής ιστορίας. Για το λόγο αυτό η παράλειψη της αναφοράς του θεωρητικού και μεθοδολογικού πλαισίου της προφορικής ιστορίας θα καθιστούσε τη παρούσα εργασία ημιτελή. Κατά τον ίδιο λόγο δικαιολογείται και η προϊούσα αναφορά στα πλαίσια της εργασίας, στη γενικότερη θεωρητική και μεθοδολογική σχέση που αναπτύχθηκε στα πλαίσια των ανθρωπιστικών επιστημών λαογραφίας και ανθρωπολογίας, με την ιστορία. Η διερεύνηση της σχέσης της ιστορίας τόσο με τις συγγενείς με αυτή επιστήμες λαογραφία και ανθρωπολογία, όσο και με την προφορική ιστορία, καθίσταται απαραίτητη για την αρτιότερη μελέτη και κατανόηση του μεθοδολογικού και θεωρητικού υπόβαθρου της μελέτης της έννοιας «μνήμη».
      Με την προηγηθείσα αναφορά στο θεωρητικό πλαίσιο το οποίο έχουμε ιδιαίτερα λάβει υπόψη και πάνω στο οποίο στηρίζουμε το εννοιολογικό και ερμηνευτικό εξοπλισμό μας, με σκοπό να στηρίξουμε την γενικότερη προβληματική του πονήματος, θα μπορέσουμε να κατανοήσουμε το ρόλο της συλλογικής μνήμης και τις συλλογικές αναπαραστάσεις που προκύπτουν από τους πληροφορητές μας. Το παράδειγμα μας, που αποτελεί συν τοις άλλοις την προβληματική της παρούσας εργασίας, είναι η συλλογική μνήμη που έχει χαραχθεί στα άτομα της κοινωνίας του χωριού Μελίβοια και αφορά στην εξέχουσα, για πολλούς λόγους, προσωπικότητα του γιατρού Γρηγόριου Παπαλεξανδρή.   





Μεταπτυχιακή Εργασία 'Β εξαμήνου
μάθημα: Φύλλο και ταυτότητες


Η γυναίκα στην εποχική μισθωτή εργασία

Η παραδειγματική περίπτωση του χωριού Μελίβοια 
(1955-1980)




Πρόλογος

Η παρούσα εργασία προέκυψε με προτροπή της καθηγήτριας Λαογραφίας στο Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων, κυρίας Κωνσταντίνας Μπάδα, την οποία και ευχαριστώ θερμά. Η εν λόγω εργασία επιτεύχθηκε στο πλαίσιο του Μεταπτυχιακού προγράμματος του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, με τίτλο Νεότερη και Σύγχρονη Ελληνική Κοινωνία: Ιστορία - Λαϊκός Πολιτισμός, στην κατεύθυνση του Λαϊκού Πολιτισμού.
Το θέμα πραγμάτευσης του ανά χείρας πονήματος, προκύπτει από την εποχική μισθωτή αγρεργασία των γυναικών της αγροτικής κοινωνίας της Μελίβοιας. Το φαινόμενο της εποχικής αγρεργασίας λαμβάνει καθολικό χαρακτήρα από τα μέσα της δεκαετίας του 1950 έως και τη δεκαετία του 1980.
Η μελέτη της γυναικείας εποχικής αγρεργασίας σχετίζεται με τον γενικότερο προβληματισμό του πονήματος που αφορά στη μελέτη του γυναικείου ζητήματος. Στοιχείο έρευνας θα αποτελέσει η έμφυλη διάσταση της αγρεργασίας, γεγονός που θα επιτευχθεί μέσω των αναπαραστάσεων των υποκειμένων που έλαβαν μέρος στην έρευνα. Ο γυναικείος λόγος μάς προσφέρει τα απαραίτητα στοιχεία με τη βοήθεια των οποίων θα εντοπίσουμε τις καθοριστικές ιδιότητες της αγρεργατικής γυναικείας ταυτότητας. Με μεθοδολογικά και θεωρητικά εργαλεία που παρέχονται από το επιστημονικό πεδίο της ανθρωπολογίας, θα επιχειρήσουμε να αναλύσουμε τον προβληματισμό που εκ των προτέρων έχουμε θέσει.
Το ζήτημα του φύλου με τον γενικότερο προσδιορισμό καθώς και το ζήτημα της γυναικείας εργασίας, αποτελούν τόσο το θέμα πραγμάτευσης του εν λόγω πονήματος, όσο και έναν ευρύτερο προβληματισμό των κοινωνικών επιστημών, που κατά τις τελευταίες δεκαετίες διερευνούν συστηματικά σε επιστημονικό επίπεδο. Με γνώμονα τη θεωρία της «κοινωνικής κατασκευής» του φύλου γίνεται μία προσπάθεια ανάλυσης και επισκόπησης των στοιχείων που διαμορφώνουν τη γυναικεία αγρεργατική ταυτότητα, δίνοντάς την έμφυλο χαρακτήρα. Με τον ίδιο τρόπο επιχειρείται μία προσπάθεια μελέτης που αφορά στον τρόπο κατασκευής της γυναικείας αγρεργατικής ταυτότητας. Η αγρεργατική ταυτότητα των γυναικών στον προκαθορισμένο αγροτικό χώρο, συγκροτείται από την εποχική μισθωτή αγρεργασία που λάμβανε χώρα στην ευρύτερη περιοχή της επαρχίας Αγιάς.
Η δράση των εποχικών αγρεργατριών της Μελίβοιας γίνεται σήμερα γνωστή μέσω των αναπαραστάσεών τους. Η μελέτη της μνήμης των αγρεργατριών, με την τεχνική που προσφέρει η προφορική ιστορία, μας φανερώνει στοιχεία που σηματοδότησαν μία εποχή αγρεργασίας εποχικού τύπου, η οποία κατά το δεύτερο μισό του 20ού αιώνα παρουσίαζε γενικότερα χαρακτηριστικά στην εν λόγω κοινωνία. Η βιωμένη εμπειρία των αγρεργατριών, η καθημερινότητά τους, οι δυσκολίες στην εργασία, το μειωμένο ημερομίσθιο, στοιχεία δηλαδή που σχετίζονται με την εποχική αγρεργασία, όλα αυτά γίνονται γνωστά μέσω των αφηγήσεων των ίδιων των αγρεργατριών, και ταυτόχρονα, συγκροτούν την αγρεργατική ταυτότητα των γυναικών, θέμα το οποίο θα μας απασχολήσει στις  επόμενες σελίδες.




Μεταπτυχιακή Εργασία 'Γ εξαμήνου
μάθημα: Θέματα Λαϊκής Τέχνης


Λαϊκές κατοικίες και διακόσμηση σήμερα: 

Το παράδειγμα της Μελίβοιας




Πρόλογος

Η παρούσα εργασία προέκυψε κατά προτροπή της καθηγήτριας Λαογραφίας στο Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων, κυρίας Μαρίνας Βρέλλη-Ζάχου, την οποία και ευχαριστώ θερμά. Η εν λόγω εργασία επιτεύχθηκε στο πλαίσιο του Μεταπτυχιακού προγράμματος του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, με τίτλο Νεότερη και Σύγχρονη Ελληνική Κοινωνία: Ιστορία-Λαϊκός Πολιτισμός, στην κατεύθυνση του Λαϊκού Πολιτισμού.
Το θέμα πραγμάτευσης του ανά χείρας πονήματος αφορά στην εσωτερική διακόσμηση των κατοικιών του χωριού Μελίβοια Λάρισας. Το χωριό Μελίβοια, όπως θα γίνει γνωστό στο κύριο μέρος της εργασίας, αποτελεί έναν ημιορεινό οικισμό τοποθετημένο στις ανατολικές υπώρειες του Κισσάβου. Ο οικισμός εντοπίζεται σε απόσταση 45 χιλιομέτρων βορειοανατολικά της Λάρισας και 10 χιλιόμετρα βορειοανατολικά της Αγιάς.
Η εσωτερική διακόσμηση των κατοικιών του προαναφερθέντος οικισμού, με νεωτερικά-βιομηχανικά διακοσμητικά αντικείμενα, αποτελεί τον κύριο προβληματισμό της εργασίας. Σύμφωνα με τον παραπάνω προβληματισμό, η αναφορά σε επιμέρους θεματικές ενότητες καθίσταται απαραίτητη για τη συνεπή πλαισίωση του υπό μελέτη θέματος. Για το λόγο αυτό, η εκτενής αναφορά σε θέματα που εμπίπτουν στη μελέτη του υλικού βίου υπό τη σκοπιά της Λαογραφίας, όπως επίσης και η ένταξη της υπό μελέτη κοινωνίας στο ιστορικό και κοινωνικο-οικονομικό της πλαίσιο, αποτελούν την απαραίτητη συνισταμένη για την ερμηνεία και περιγραφή του φαινομένου της εσωτερικής διακόσμησης των κατοικιών της κοινωνίας της Μελίβοιας.
Βασική θεματική ενότητα μελέτης αποτελεί η αισθητική κατηγορία του κιτς στην οποία εντάσσουμε τα υπό μελέτη διακοσμητικά αντικείμενα. Η προσέγγιση της κατηγορίας κιτς στο πλαίσιο της παρούσας μελέτης, πραγματοποιείται με μία ιδιαίτερη επιφύλαξη, λαμβάνοντας υπόψη, αποκλειστικά και μόνο τον εμπορευματικό και βιομηχανικό χαρακτήρα των υπό μελέτη διακοσμητικών αντικειμένων. Συνεπώς, η εκούσια παράλειψη της αισθητικής ανάλυσης και ερμηνείας των διακοσμητικών αντικειμένων, έγκειται στην ιδιαιτερότητα της κατηγορίας κιτς, όπου σύμφωνα με την τρέχουσα βιβλιογραφία, εμπίπτει στα πλαίσια της κακογουστιάς και της χαμηλής αισθητικής. Οι τελευταίοι παράγοντες αγνοούνται από την παρούσα μελέτης, λόγω έλλειψης των σχετικών γνώσεων περί τέχνης και αισθητικής. Αναγνωρίζουμε, όμως, το γεγονός της υποκειμενικότητας που σχετίζεται με την αισθητική. 


Διαβάστε όλη την εργασία εδώ: 








Μεταπτυχιακή Εργασία 'Γ εξαμήνου
μάθημα: Κουλτούρα και Μετανάστευση


Μετανάστευση και Λογοτεχνία
Εξωτερική Υπερπόντια Προπολεμική Μετανάστευση

Η παραδειγματική περίπτωση της βιοϊστορίας 
 "Οδύσσεια και Πολιτεία του Δυσσέα" 
από τη Μελίβοια Λάρισας




Πρόλογος


Το θέμα πραγμάτευσης του ανά χείρας πονήματος είναι διττό. Από τη μία πλευρά αφορά στην προπολεμική υπερπόντια εξωτερική μετανάστευση των κατοίκων του χωριού Μελίβοια Λάρισας και από την άλλη αφορά στο γενικότερο φαινόμενο της εξωτερικής μετανάστευσης της περιοχής ιδωμένο μέσα από τη βιωμένη εμπειρία ενός Αθανατιώτη μετανάστη. Ειδικότερα μέσα από την καταγεγραμμένη βιοϊστορία ενός χωριανού γίνεται μία προσπάθεια αναγωγής της βιωμένης εμπειρίας και των αναπαραστάσεών του ως μετανάστη στην Αμερική, στο γενικότερο μεταναστευτικό φαινόμενο του τόπου. Όπως στο μεγαλύτερο μέρος της Ελλάδας, έτσι και στον ημιορεινό οικισμό της Μελίβοιας, το φαινόμενο της υπερπόντιας μετανάστευσης στις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής παρουσίασε έντονα χαρακτηριστικά. Πλήθος Αθανατιωτών κατά τις πρώτες δεκαετίες του 20ου αιώνα, κατέφυγαν στις Η.Π.Α, θεωρώντας τη χώρα αυτή, ως γη της επαγγελίας, όπου θα κατόρθωναν να αντλήσουν τους απαραίτητους οικονομικούς πόρους για την επιβίωσή τους. Ο πρωταγωνιστής της υπό μελέτη βιοϊστορίας, ο Δυσσέας Τσιντζιράκος, αποτελεί έναν από τους πολλούς μετανάστες Αθανατιώτες, του οποίου οι αναπαραστάσεις της υποκειμενικής εμπειρίας του ως μετανάστης, θα χρησιμοποιηθεί ως μία παραδειγματική περίπτωση, βάσει της οποίας θα μπορέσουμε να προσεγγίσουμε ιστορικά το μεταναστευτικό φαινόμενο στον προκαθορισμένο τόπο στο χωριό Αθανάτη Λάρισας σημερινή Μελίβοια.
Αναφορικά με τον εν λόγω οικισμό, αυτός εντοπίζεται 45 χιλιόμετρα βορειοανατολικά της Λάρισας και 10 περίπου ΒΑ της Αγιάς. Σε υψόμετρο λίγο περισσότερο από τα 400 μέτρα, το χωριό Αθανάτη (Μελίβοια) χαρακτηρίζεται ως ημιορεινό. Πρόκειται για ένα αγροτικό οικισμό, όπου στις αρχές του 20ου αιώνα η μειωμένη αγροτική παραγωγή με την περιορισμένη καλλιεργήσιμη έκταση καθιστούσε τους κατοίκους της δέσμιους στην οικονομία της αυτάρκειας. Πρόκειται επίσης για το μεγαλύτερο χωριό της περιοχής, πλην της Αγιάς, που θεωρείται κωμόπολη, με τους κατοίκους να ξεπερνούν τον αριθμό των 1500 στις αρχές του 20ου αιώνα. Στο πλαίσιο της δυσχερούς οικονομικής κατάστασης της χώρας στις αρχές του 20ου αιώνα, οι κάτοικοι της Αθανάτης, όπως ονομαζόταν ο οικισμός πριν το 1920, προσπάθησαν να αναζητήσουν μία καλύτερη μοίρα στις χώρες υποδοχής, όπως όριζε η μεταναστευτική τάση σε εθνικό επίπεδο.




Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου